Ga naar inhoud
Home FAQ

Veelgestelde vragen

Op deze pagina vind je een overzicht van vragen die recent zijn gesteld aan Platform D&P. Op de site van Stichting Platforms vmbo (SPV) is een FAQ-pagina waarop vele vragen én antwoorden door de loop van de jaren zijn verzameld wat betreft het beroepsgericht en praktijkgerichte programma en de keuzevakken. Een link naar de pagina van deze site vind je hier

Bekijk alle vragen

Vraag-en-antwoord

Algemeen

Waar kan ik meer informatie vinden over softwareprogramma’s voor D&P?

We hebben bij de scholen een ‘consumentenonderzoek’ uitgevoerd over gebruikerservaringen van softwareprogramma’s. Verschillende scholen hebben antwoord gegeven op vragen over gebruikersgemak, kosten en voor- en nadelen.

De gebruikerservaringen zijn hier te bekijken.

Welke leermiddelen zijn er beschikbaar voor D&P?

Voor deelnemers heeft het platform gratis lesmateriaal beschikbaar. Dit wordt beschikbaar gesteld via de Infobox. Voor meer informatie, klik hier.

Ook zijn er diverse educatieve uitgeverijen die methodes voor D&P aanbieden. Voor meer informatie, klik hier.

Deelname

Hoe word onze school deelnemer van het Platform?

Als je je wilt aansluiten bij ons netwerk, vult het bevoegd gezag van de school een deelnemersovereenkomst in. Als we dat hebben ontvangen, worden de namen van (D&P)-docenten en hun e-mailadressen toegevoegd en ontvangen de docenten een toegang tot de Infobox. Ook kun je daarna de beschermde omgeving van onze website vullen met informatie over je school. Daardoor ben je goed vind– en zichtbaar.

Wat zijn de kosten van deelname aan het Platform?

Het reguliere tarief voor scholen met een beroepsgericht programma bb - kb is €2900. Daarnaast hebben we nog andere tarieven voor onder andere gl- scholen, tl-scholen, vso-scholen en andere. We komen sowieso graag langs om je school te zien en te horen waar jullie opgave uit bestaat.

Van welke diensten kunnen we gebruikmaken als deelnemer?

Je krijgt toegang tot onze Infobox waarop wij goed inzetbaar D&P-materiaal hebben verzameld dat door docenten is gemaakt en onder redactie van Jacqueline Rootveldt tot stand is gekomen. Deze materialen zijn er voor de onder– en de bovenbouw en bovendien als Word document downloadbaar zodat eigen aanpassingen mogelijk zijn. We zijn vraagbaak voor onze deelnemers en zoeken het uit als er een vraag is. We proberen vooral ook de good practices te laten zien en koppelen vragen van onze deelnemers aan scholen die hiervoor goede en effectieve oplossingen laten zien.

Welke activiteiten worden er georganiseerd?

We organiseren ieder schooljaar verschillende netwerkbijeenkomsten bij scholen. Een school vertelt dan over zijn D&P-onderwijs, je ontmoet andere deelnemers en wisselt informatie met elkaar uit. Ook laten we dan zien welke zienswijzen mogelijk zijn. Daarnaast organiseren we themabijeenkomsten (on – en offline) die de brede context van het D&P-onderwijs raken. Een keer per jaar vindt de Landelijke Netwerkbijeenkomst plaats voor alle scholen. Dat is de laatste jaren altijd in De Basiliek in Veenendaal. Tijdens de Tweedaagse gaan we er met maximaal veertig scholen op uit. We verkennen dan de regio op de bredere samenwerking tussen vo – mbo – overheid en bedrijfsleven.

Praktijkgericht programma

Wij bieden op school op gl-niveau D&P aan met een keuze in de avo-vakken zoals ze zijn vastgesteld in de Wet voortgezet onderwijs 2020 (wiskunde, biologie, economie, nask1). Kan hiervan afgeweken worden en kunnen we bijv. aardrijkskunde of geschiedenis aa

In de gemengde leerweg hebben de leerlingen binnen het profielvak D&P een keuze van twee uit de genoemde avo-vakken. Er komen regelmatig aanvragen voor verruiming hiervan binnen. Maatschappijkunde is zo’n voorbeeld. Ook avo-vakken als geschiedenis en aardrijkskunde kunnen aangevraagd worden.

Als doorstroom naar de havo voor de gl-leerlingen een optie is (door middel van een 7e vak), geeft geschiedenis een betere aansluiting op het profiel Cultuur & Maatschappij en Economie & Maatschappij van de havo. Geschiedenis zit namelijk in het verplichte deel van deze profielen.

Overigens zijn er ook verschillende scholen die op een andere manier afwijken en wiskunde als verplicht vak hebben opgenomen. Dan is er nog één vak te kiezen in het profieldeel. Dit wordt vaak gedaan zodat leerlingen niet voor een bepaald profiel kiezen omdat hier geen wiskunde bij hoort zoals profiel Z&W.

CSPE

Mag je Adobe Muse gebruiken?

Adobe is gestopt met de ondersteuning van Adobe Muse. Dit betekent niet dat je Adobe Muse niet meer kunt gebruiken. Echter, doordat de ondersteuning wegvalt heb je ook geen terugvaloptie meer –  bijvoorbeeld als er wat gebeurt tijdens het examen. Daarom is het toch verstandig om over te schakelen naar een andere softwareprogramma, eventueel van Adobe.

Van de examensecretaris moet ik het PTA voor het profiel Dienstverlening en Producten op 1 juli inleveren, maar de syllabus voor het komend examenjaar is nog niet bekend. Hoe moet dat nou?

Het is goed om te beschrijven hoe het proces verloopt buiten en binnen de school.

Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is verantwoordelijk voor de publicatie van de syllabus. In de maanden januari/februari wordt de conceptsyllabus gepubliceerd met daarin verwerkt de resultaten van de evaluatie en de veldraadpleging. Het is gebruikelijk dat het Bestuur van het CvTE zich in de eerste helft van juli uitspreekt over de conceptsyllabus en die ter goedkeuring voorlegt aan de minister. De publicatie van de vastgestelde syllabi volgt dan in de tweede helft van juli.

Ieder jaar moet het PTA vóór 1 oktober zijn vastgesteld door het bevoegd gezag van de school en aan de Onderwijsinspectie zijn gezonden. Tevens dient er ook een exemplaar uitgereikt te worden aan de leerlingen die dat jaar examen afleggen.

De medezeggenschapsraad van de school heeft een instemmingbevoegdheid over de vaststelling of wijziging van het PTA. Daarom wordt op schoolniveau gesteld dat het PTA op 1 juli ingeleverd dient te worden bij de examensecretaris.

Van de ontbrekende synchronisatie tussen de vaststellingslijn (CvTE) en de uitwerkingslijn (schoolorganisatie) van de syllabus en het PTA is het logische gevolg dat de docenten zich bij het uitwerken van het PTA richten op de conceptsyllabus. Het is in dezen aanbevelenswaardig dat het door de docenten ingeleverde PTA ook de conceptstatus aangemeten krijgt. Nadat de definitieve syllabus is gepubliceerd moet er een vergelijking plaatsvinden tussen de definitieve versie van de syllabus en de conceptversie van het PTA. Na deze vergelijking kan de definitieve status toegekend worden aan het PTA.

Telt het praktijkgerichte vak van D&P mee in de slaag-zakregeling?

Het praktijkgerichte vak telt mee in de slaag-zakregeling. Het is één van de vakken die meetelt voor het diploma. Het schoolexamenresultaat is opgebouwd uit de verschillende beoordelingen binnen het praktijkgerichte vak. Het schoolexamenresultaat is daarmee ook het eindcijfer en telt mee voor de vaststelling van de uitslag.

Het cijfer telt niet mee in de zogenaamde 5,5-regeling. Die regel bepaalt dat de leerling voor alle vakken waarin centrale examens wordt gedaan een 5,5 of hoger moet hebben gehaald. Het praktijkgerichte vak wordt echter met een schoolexamen afgesloten, waardoor deze regel niet geldt.

Is het toegestaan voor een docent D&P om, nadat het examen is ingezien, de leerlingen te vertellen welke hoofdstukken ze moeten leren? Met andere woorden, mogen mijn collega's vertellen dat de leerlingen bepaalde hoofdstukken niet hoeven te leren (met de

Het is toegestaan om de examinator 10 werkdagen van tevoren het praktische deel van onderdelen A t/m D in te laten zien. Ook kan de examinator de opdrachten zelf maken; dit wordt zelfs aangeraden door het CvTE. Dit geldt ook voor de opdrachten in Facet. Ook hier geldt een termijn van 10 werkdagen; je kan dan een afname laten inplannen als test-kandidaat en zo de opdrachten van Facet doorlopen.

Uitdrukkelijk staat daarbij dat het niet is toegestaan om informatie uit het cspe 2025 te delen met de leerling. Dat betekent dat het niet de bedoeling is dat je vertelt wat ze wel moeten weten en wat niet. 

Natuurlijk heeft een docent wel de gelegenheid om met de kennis van het cspe een aantal onderdelen te oefenen en andere over te slaan maar dat is echt iets anders dan expliciet te vermelden wat wel en wat niet geleerd moet worden. Zie onderstaande link voor meer informatie.

https://www.examenblad.nl/2025/onderwerpen/centraal-schriftelijk-praktisch-examen-cspe

Is het toegestaan om een softwareapplicatie tijdens het cspe online te gebruiken voor bijvoorbeeld het maken van website?

Het College voor Toetsen en Examens heeft een richtlijn geschreven. In de vakspecifieke informatie staat het gebruik van onlineapplicaties tijdens het cspe beschreven. Vanaf het examenjaar 2020 is het onder voorwaarden toegestaan om onlineapplicaties bij de afname van de cspe’s te gebruiken. In het document Voorwaarden gebruik onlineapplicaties bij cspe’s wordt aangegeven aan welke voorwaarden de school moet voldoen.

Mag je het cspe afnemen in leerjaar 3?

Ja, je hebt als school de mogelijkheid om het profielvak af te sluiten met een cspe in leerjaar 3 en dan in leerjaar 4 de leerlingen de mogelijkheid bieden om zich te concentreren op de keuzevakken. Dit geef je aan in het PTA van het profielvak.
Als het cspe voor het beroepsgericht programma in het derde leerjaar wordt afgenomen blijft het behaalde cijfer voor dit cspe níet staan als de leerling als examenkandidaat in het vierde leerjaar zakt voor het examen. Dit betekent dat een gezakte kandidaat die klas 4 overnieuw doet het cspe van het beroepsgerichte programma wederom moet afleggen. De behaalde cijfers voor het schoolexamen van het beroepsgerichte programma en de behaalde schoolexamencijfers voor de beroepsgerichte keuzevakken mogen wel blijven staan mits dat bij het beleid van de school hoort en in het PTA staat beschreven.

Welke pakketten kan je gebruiken voor het onderdeel ‘website maken’.

Er zijn verschillende on-en offline pakketten die je gebruiken mat. Voor het gebruik van online pakketten, heeft CvTE voorwaarden opgesteld die je hier leest. In 2022 heeft Platform D&P een onderzoek uitgevoerd naar de softwarepakketten ‘website maken’ die door scholen werden ingezet. Een overzicht van deze pakketten vind je hier. In het cspe van 2025 was er een opgave Website maken. De informatie van CvTE én de relatieve onbekendheid van scholen met dit onderdeel tijdens een examen, zorgden voor veel vragen. Platform D&P heeft toen met Bart Valkenier een webinar over WordPress opgezet. Meer informatie over de inhoud van de applicatie én het webinar vind je via deze link. Wil je meer informatie over dit pakket, neem dan contact op met Bart Valkenier via info@maakietsmedia.nl

Hoe kan de zogenaamde duimregeling voor de GL worden toegepast?

De duimregeling is officieel geregeld in de wet (WVO-artikel 52 lid 8 wetten.nl - Regeling - Eindexamenbesluit VO - BWBR0004593 (overheid.nl)).  Dit is best specifiek omschreven voor de leerling die met goed gevolg het gemengde leerweg examen heeft afgelegd. Is dit met één extra algemeen vak gedaan én wordt er voldaan aan de uitslagbepaling van de theoretische leerweg (artikel 49), dan mag een tl-diploma worden uitgereikt, mits de school en tl- licentie heeft.

Als toevoeging is het van belang dat de leerling hier wel eerst voor de gemengde leerweg moet zijn geslaagd. Als aan deze voorwaarde is voldaan, kan er dus een tl-diploma worden uitgereikt. Dat betekent dus dat deze leerling eerst als examenkandidaat voor de gemengde leerweg is opgegaan.

Als een gl-leerling met extra avo-vak níet lijkt te gaan slagen voor het examen voor het beroepsgerichte vak en daarom het tl-examen wil afleggen, kan dit alleen als dit minimaal 10 dagen voor de start van het centraal examen wordt doorgeven. Als na het examen blijkt dat een gl’er niet geslaagd door zijn beroepsgerichte vak, is de kandidaat dus (voorlopig) afgewezen voor diplomering gl. Belangrijk is te weten dat hij of zij de leerling[AV1]  dan niet in aanmerking voor ‘geslaagd’ komt door het beroepsgerichte vak te schrappen en daarvoor in de plaats een tl-diploma te verlenen.

Een tl-leerling die een extra beroepsgericht vak volgt, kan ervoor kiezen om de duimregeling toe te passen op dit extra vak. Men behaalt dan het tl-diploma. Er kan ook voor gekozen worden om dit extra vak op de eindcijferlijst te laten staan (logischerwijs kiest met daarvoor bij een goed resultaat).

De FAQ pagina van SPV (www.platformsvmbo.nl) heeft e.e.a. helder verwoord. Hieronder staat de link.

Wat moet en wat mag in de diplomering van de vmbo-leerwegen gl en tl? - Stichting Platforms vmbo

PTA

Welke verplichte vakken horen bij het beroepsgerichte programma van D&P?

In het uitvoeringsbesluit van WVO2020 staat in Artikel 2.21 de ‘inrichting profieldeel van de beroepsgerichte leerwegen van het vmbo’ beschreven. Hierin staat de vakken die het bevoegd gezag kan aanbieden voor wat betreft de avo-vakken bij het beroepsgerichte profiel D&P (naast het profiel vak D&P), namelijk: wiskunde, economie, biologie en natuur – en scheikunde 1.  

Mag je profielmodules van een profielvak inzetten als keuzevak bij een ander profielvak ?

Ja, je mag de profielmodules van een ander profiel als keuzevak aanbieden. Dit moet wel zijn opgenomen in het pta van de beroepsgerichte keuzevakken.

Is het mogelijk dat leerlingen bij een bedrijf keuzevakken volgen? Zo ja, aan welke voorwaarden moeten de bedrijven voldoen en hoe kunnen we dit wegzetten in het pta?

Ja, dat mag en dit wordt zelfs toegejuicht. Op deze wijze wordt zinvolle invulling gegeven aan de relatie tussen de school en het bedrijfsleven en aan betekenisvol en contextrijk leren. Je dient als school met de stagebieder goede afspraken te maken, waarbij de door de school geformuleerde leerdoelen van het keuzevak leidend zijn; de stagebieder dient de leerlingen in de beheersing van die leerdoelen te begeleiden.

Omschrijf in je pta duidelijk wat er wanneer getoetst gaat worden en dat de toetsing onder de verantwoordelijkheid van de school blijft. De stagebieder kan dan een medebeoordelaar worden.

Welke leermiddelen zijn er beschikbaar voor D&P?

Voor onze deelnemers heeft het platform gratis lesmateriaal beschikbaar. Dit wordt beschikbaar gesteld via onze Infobox. Onze lesmateriaal is zowel voor onder – als bovenbouw beschikbaar. We hebben een overzicht van onze leermiddelen in een flyer gezet. Deze flyer vind je hier.

Ook zijn er diverse educatieve uitgeverijen die methodes voor D&P aanbieden. Voor meer informatie, klik hier.

Van de examensecretaris moet ik het pta voor het profiel Dienstverlening en Producten op 1 juli inleveren, maar de syllabus voor het komend examenjaar is nog niet bekend. Hoe moet dat dan?

Het is goed om eerst te beschrijven hoe het proces verloopt buiten en binnen de school.

Het College voor Toetsen en Examens (CvTE)  is verantwoordelijk voor de publicatie van de syllabus. In de maanden januari/februari wordt de conceptsyllabus gepubliceerd met daarin verwerkt de resultaten van de evaluatie en de veldraadpleging. Het is gebruikelijk dat het bestuur van het CvTE zich in de eerste helft van juli uitspreekt over de conceptsyllabus en die ter goedkeuring voorlegt aan de minister. De publicatie van de vastgestelde syllabi volgt dan in de tweede helft van juli.

Ieder jaar moet het pta vóór 1 oktober zijn vastgesteld door het bevoegd gezag van de school en aan de Onderwijsinspectie zijn gezonden. Tevens dient er ook een exemplaar uitgereikt te worden aan de leerlingen die dat jaar examen afleggen.

De medezeggenschapsraad van de school heeft een instemmingbevoegdheid over de vaststelling of wijziging van het pta. Daarom wordt op schoolniveau gesteld dat het pta op 1 juli ingeleverd dient te worden bij de examensecretaris.

Van de ontbrekende synchronisatie tussen de vaststellingslijn (CvTE) en de uitwerkingslijn (schoolorganisatie) van de syllabus en het pta is het logische gevolg dat de docenten zich bij het uitwerken van het pta richten op de conceptsyllabus. Het is daarom aan te beleven dat het door de docenten ingeleverde pta ook de conceptstatus[AV1]  aangemeten krijgt. Nadat de definitieve syllabus is gepubliceerd moet er een vergelijking plaatsvinden tussen de definitieve versie van de syllabus en de conceptversie van het pta. Na deze vergelijking kan de definitieve status toegekend worden aan het pta.

Wat is het vastgesteld aantal uren dat je les moet geven in de beroepsgerichte vakken van vmbo?

De minimale onderwijstijd voor het voortgezet onderwijs is vastgelegd in de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO). In de WVO-artikel 2.38, lid 4 staat: Vbo omvat ten minste 3700 klokuren. Daarnaast staat er in artikel 2.39 - Onderwijsdagen: in elk schooljaar wordt op ten minste 189 dagen onderwijs verzorgd. Dat zijn de vastgestelde uren en dagen waar een school aan moet voldoen. Een school bepaalt zelf hoe de inrichting van de uren over de verschillende vakken verloopt om de eindtermen te behalen. Dat is dus de ruimte die scholen daarvoor krijgen. De link naar deze wetteksten vind je hier: wetten.nl - Regeling - Wet voortgezet onderwijs 2020 - BWBR0044212. We komen in scholen veel varianten tegen. 10 -12 uur praktijkles is daarin ongeveer het gemiddelde.

Keuzevakken

Mag je profielmodules van een profielvak inzetten als keuzevak bij een ander profielvak?

Ja, je mag de profielmodules van een ander profiel als keuzevak aanbieden. Dit moet wel zijn opgenomen in het PTA van de beroepsgerichte keuzevakken.

Vso-scholen

Wij zijn een vso-school en willen onze leerlingen een goede loopbaanoriëntatie aanbieden d.m.v. het D&P-programma. Moet er voor D&P ook een staatsexamen worden afgenomen?

Voor het vso is er een speciale flyer uitgegeven waarin je leest wat moet en wat mag. 

Wat moet en wat mag in het vso

De publicatie stamt uit 2016 maar is nog steeds van toepassing. Voor het vso geldt de symbioseregeling en dat houdt in dat ze onder de verantwoordelijkheid van een reguliere vo-school het cspe regelen. Wel is dit mogelijk op de locatie van de vso school Afspraken moeten goed vastgelegd worden tussen jullie vso en de reguliere vmbo school. Op pagina 5 en 6 wordt daar e.e.a. over uitgelegd.

Mag een vso-school zelf een pta maken dat dan vervolgens wordt goedgekeurd door de symbioseschool?

De vo-school/symbioseschool is verantwoordelijk voor het pta en hierop aanspreekbaar door de inspectie. Dus het maakt niet zo veel uit wie het pta opstelt, als het maar helder is dat de symbioseschool de verantwoordelijkheid draagt voor het voldoen aan alle relevante regelgeving rond het pta en de kwaliteit hiervan. Het is dan ook aan de vo-school/symbioseschool om te bepalen op welke manier zij voldoende zicht hebben op de inhoud en kwaliteit van dit pta om hun wettelijke verantwoordelijkheid ervoor te kunnen nemen. 

Moet een vso-school exact het pta van de symbioseschool volgen of zit er ruimte? En zo ja, welke ruimte is dit dan?

Hier zit  inderdaad ruimte in. Het reguliere pta van de vo-school is qua inhoud leidend, maar er mag een aangepast pta voor individuele leerlingen worden gebruikt en/of voor alle vso-leerlingen. Er kan bijvoorbeeld worden gekozen voor andere toetsvormen of andere momenten. Zo lang alle inhoud uit het pta van de symbioseschool maar een plek krijgt.

Waar moet de examinering plaatsvinden? Mag dat ook op de eigen vso-locatie zonder dat er iemand van de symbioseschool bij is?

Ook hier geldt dat de symbioseschool aanspreekbaar is op het verloop van het schoolexamenproces. Dus als de school kan vaststellen dat het schoolexamen ordentelijk verloopt (bijv. dat leerlingen kunnen beschikken over de juiste hulpmiddelen, er wordt niet gespiekt etc.) dan is er ruimte om de praktische kant zo te regelen als de scholen willen. 

Opleidingen D&P

Wij zijn gestart met het ontwikkelen van een onderbouw programma voor onze beroepsprofielen. Op dit moment hebben wij geen gediplomeerd kok. Mogen wij koken aanbieden?

Iemand zonder bevoegdheid, mag geen lessen verzorgen; dat is de regel. Een school kan iemand die onbevoegd is, dus niet zomaar bevoegd maken. Wel zijn er inmiddels maatregelen getroffen zodat er op scholen meer ruimte ontstaat om een onbevoegd persoon (bijv. iemand die nog in opleiding is) les te laten geven. Dit is ook direct gevolg van het lerarentekort. De voorwaarde is wel dat dit altijd onder de eindverantwoordelijkheid valt van een bevoegd docent.

Een tweetal zaken verdient de aandacht. Er is inmiddels een uitzondering op deze regel. Hier vind je een link met uitleg onder welke voorwaarde er een uitzondering is dat alleen bevoegde docenten mogen lesgeven. Er is inmiddels een Beleidsregel ontheffing benoembaarheidsvereisten en bekwaamheidserkenning vo. Hiermee kan dus een ontheffing of bekwaamheidserkenning worden aangevraagdJe vindt hier de link met uitleg hoe je dat kan doen.

Al jouw D&P informatie onder één dak

Dienstverlening en Producten